چگونه کروناویروس را از آنفلوانزا و سرماخوردگی ساده تشخیص دهیم؟
۱.علایم معمول در سرماخوردگی ساده و آنفلوانزا که در کرونا ویروس کمتر دیده میشود شامل آبریزش بینی، درگیری سینوس‌ها و عطسه بیشتر در سرماخوردگی و انفلوانزا دیده میشود ولی در کروناویروس کمتر شایع است، به گونه‌ای که کمتر از پنج درصد موارد در کرونا آبریزش بینی داریم، البته ممکن است در کرونا احساس گرفتگی بینی را داشته باشیم.
۲.معمولا انفلوانزا سیر سریعی داشته و ناگهانی شروع میشود ولی سیر کرونا تدریجی و در طی چند روز آغاز میشود. به عبارت دیگر معمولا با سرفه های خشک شروع شده و بعد پیشرفت کرده و با تب همراه میشود، کرونا ویروس معمولا خود را در عرض یک هفته و بین ۲ تا ۵ روز به صورت کامل نشان می دهد، یعنی زمان رسیدن کرونا به مرحله حاد طولانی‌تر است ولی در آنفلوانزا معمولا طی ۴۸ ساعت همه علایم مشخص میشود.
۳.علایم مشخص و شایع‌تر کرونا ویروس سرفه های خشک و احساس ناراحتی و درد مبهم در قفسه سینه است که این علایم معمولا در انفلوانزا وجود ندارد؛ البته درانفلوانزا سرفه داریم ولی خیلی خشک نیست و در سرماخوردگی ساده اصلا سرفه نداریم. همچنین احساس خستگی و عدم شادابی بیشتر در کرونا و انفلوانزا دیده میشود ولی در سرماخوردگی ساده وجود ندارد.
۴.بی‌اشتهایی در انفلوانزا خیلی شدیدتر از کروناویروس است. علایمی چون؛ شکم درد، تهوع و استفراغ نیز در کرونا بسیار غیرشایع بوده و اسهال نیز زیر ۱۰ درصد در موارد کرونایی دیده میشود. به عبارت دیگر عوارض گوارشی در کروناویروس شایع نیست.
۵.بیمار تیپیک کروناویروس با درد مبهم قفسه سینه، تب، سرفه‌های خشک و تنگی نفس تشخیص داده میشود. اگر فردی این علایم را در خود دید باید برای بررسی‌های بیشتر، عکسبرداری از ریه و اندازه‌گیری سطح اکسیژن به مراکز درمانی مشخص شده از سوی وزارت بهداشت مراجعه کند.
چه افرادی به مراکز درمانی مراجعه کنند؟
عطسه و آبریزش بینی علامت کرونا نیست. بیماران نباید تنها با دیدن علایمی مانند آبریزش بینی و عطسه به مراکز درمانی مراجعه کنند؛ چراکه نه تنها خود را در معرض خطر و بیماری قرار می‌دهند، بلکه با ایجاد شلوغی در مراکز درمانی، کادر درمان را با مشکل روبرو میکنند و در سرماخوردگی‌های ویروسی پیشنهاد ما استراحت در منزل، مصرف میوه و سبزیجات تازه و مایعات زیاد به خصوص مایعات گرم و نداشتن استرس است و با توجه به اینکه این روزها در پیک انفلوانزای B هم قرار داریم و خیلی از مراجعین آنفلوانزای B دارند، پیشنهاد می شود بیماران دارای علایم خفیف این است که تنها با تصور ابتلا به کرونا در مراکز درمانی تجمع نکنند و خود را در معرض ابتلا قرار ندهند. توصیه ما این است که مردم پزشک خود باشند؛ چرا که حتی اگر کروناویروس خفیف هم گرفته باشند واقعا نیاز به درمان خاصی ندارد و در این شرایط تنها درمان‌های حمایتی مانند ضدسرفه، ضد درد و تب بر، استراحت در منزل، مصرف مایعات و رعایت بهداشت کفایت می‌کند.
یکی از علایم هشدار، تنگی نفس شدید است. بیماران دارای این علامت باید حتما به مراکز درمانی مراجعه کنند؛ چراکه بررسی این علامت برای جلوگیری از ایجاد نارسایی تنفسی در بیمار از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین کروناویروس شدید، ریه، قلب و کلیه را درگیر می‌کند؛ زمانیکه عفونت کرونایی از هر راهی از جمله سطوح مخاطی بینی و دهان و یا مخاط چشم وارد سیستم جریان خون شود، سه ارگان مهم بدن یعنی ریه، قلب و کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد که البته کلیه و قلب در موارد خیلی حاد و شدید متاثر میشود. کروناویروس بیشتر ریه یعنی دستگاه تنفسی تحتانی را درگیر می‌کند، عفونت، خود را از طریق جریان خون به سلول‌های ریوی رسانده و منجر به شروع یک سری علامت یعنی سرفه خشک و تنگی نفس میشود. البته در بیشتر مواقع حتی اگر ریه را درگیر کرده و منجر به سرفه‌های خشک شود ولی تنگی نفس شدید و افت اکسیژن اتفاق نیفتد، احتیاجی به بستری در بیمارستان وجود ندارد؛ ولی برخی افراد بویژه سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای و نقص سیستم ایمنی می‌تواند منجر به نارسایی تنفسی شود؛ چراکه کروناویروس در ۹۰ درصد موارد احتمال درگیری ریه وجود دارد.
سخنی با همکاران پزشک راجع به بیماری آنفلوانزا
با توجه به شیوع فصل آنفلوانزا و مراجعات فراوان بیماران با علایم مختلف و ازدحام اورژانس ها و نبود تخت خالی در اورژانس و بخش ها ،بحران در سطح بیمارستانهای کشور به طور سالیانه اتفاق می افتد. همکاران محترم می بایست با رعایت اندیکاسیون های مطرح شده در رفرانس ها و پروتکل ها اقدام به ارجاع جهت بستری یا اقدام به بستری بیماران کنند. در اورژانس بسیاری از بیماران که با علایم تیپیک مراجعه میکنند می بایست معاینه کامل (از جمله قلبی-ریوی ) و چک علایم حیاتی انجام شود. گرافی CXR بعمل آید تا پنومونی R/O شود. در صورت عدم نیاز به بستری طیق اندیکاسیونهای ذکر شده در عکس های بالا و کم خطر بودن بیمار، جهت بیمار به صورت سرپایی اقدامات مایع درمانی، ضد درد (ترکیبات NSAID ) و تب بر (Apotel/ استامینوفن) تجویز شود و پس از بهبود نسبی با توضیح و آموزش علایم هشدار و با دستورات دارویی و توصیه به مراجعات فالوآپ ترخیص گردد. توجه به موارد انسفالیت که در موارد نادر آنفلوانزا اتفاق میافتد در بیماران با علایم آژیتاسیون، تشنج، کاهش هوشیاری حایز اهمیت است.
بیمارانی که طبق اندیکاسیون های فوق الذکر (بیماران پر خطر و یا بیماران با علایم حیاتی ناپایدار) نیازمند بستری (بخش یا ICU بر حسب شدت علایم) هستندو بایستی درمان با اسلتامیویر (درحال حاضر موجود در کشور ولی با کمبود مواجه هستیم ) با نظر مثبت همکار متخصص عفونی شروع شود و نیازی به تایید تست تشخیصی جهت شروع درمان نیست. تستهای Rapid influenza diagnostic test بر اساس بررسی ایمونوکروماتوگرافی آنتی ژن آنفلوانزا طی ۳۰ دقیقه انجام میشود، تست های تایید کننده تشخیصی از جمله RT-PCR طی ۱-۶ساعت و کشت ویروس طی ۳-۱۰روز کمک کننده است ولی در اغلب مراکز این تست ها در دسترس نیستند. تعداد کمی از بیماران دچار دیسترس تنفسی شدید می شوند که نیاز به اینتوباسیون و حمایت تنفسی دارند برخی دچار علایم شوک شده که بایستی طبق پروتکل های resuscitation درمان و در ICU بستری شوند؛ لذا همه بیماران آنفلوانزا نیاز به بستری ندارند و تنها بیماران پرخطر و طبق اندیکاسیون نیازمند بستری و داروهای آنتی ویروس هستند پس امکانات و تجهیزات محدود خود را جهت بیمارانی که احتیاج به مراقبت تخصصی دارند، صرف کنیم.